Barınma sorunu insan yaşamını idame ettirebilmesi için en önde gelen ihtiyaçlardan sadece biridir ve en önemlisidir. (Maslow’un ihtiyaç teorisi) Korunma, gıda, ısınma gibi sorunlar da sırasıyla barınmayı takip eder.
Son yıllarda ülkemizde yaşanan yüksek enflasyon, alım gücünün düşmesi, hayat pahalılığı gibi nedenlerle kira ücretleri ve konut bedelleri astronomik şekilde artış göstermiş, daha da ötesi maaşla çalışanlarını ulaşması zor hatta imkânsız duruma gelmiştir. Özellikle büyük kentlerimizde öncelikle memurların bu illerimizden ayrılmak istemeleri veya bu illere tayin olmak istemedikleri kira ücretlerinin yüksekliği sebebidir. Örneğin İstanbul Kadıköy’de 2+1 evlerin ortalama kira ücreti 7500 TL olduğunu yazılı ve görsel basından izlemekteyiz. Yoksulluk sınırının 25000 TL’yi aştığı bir dönemde maaş ve ücretlerin durumu aşikardır ve yaklaşan yılbaşında yapılacak zam oranları heyecanla beklenmektedir. Hükümet, konut kira artışı için %25 sınır getirmesine rağmen bu kurala uyulmamakta, ev sahibi ile kiracılar arasında anlaşmazlık sorunu yaşanmaktadır. Bir diğer konu sadece İstanbul’da yaklaşık 750000 konutun boş olduğu gerçeğidir. İBB başkanı boş konutlar için vergi alınması teklifi getirse de uygulama zor gözükmektedir.
Soruna çözüm olması amacıyla toplu konut idaresi tarafından 250000 konut ve işyeri projesi hayata geçirilmiş ve kısa sürede beş milyonu aşkın müracaat gerçekleşmiştir. Bu da gösteriyor ki ülkemizde barınma sorunu en önemli konulardan biridir.
İnşaat malzemelerinde yüksek enflasyonun etkisiyle görülen fiyat artışları doğal olarak konut fiyatlarına yansımaktadır. Bu bağlamda aylardan bu yana devam eden yükseliş eylül ayında da kendini gösterdi.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Eylül ayına ilişkin konut fiyat endeksini yayımladı. Konut fiyatları yıllık yüzde 189,2 artarak rekor tazeledi. İstanbul’da konut fiyatları yıllık yüzde 212,1 arttı.
TCMB’nin yayımladığı konut fiyat endeksine göre konut fiyatları Eylül ayında bir önceki aya göre yüzde 4,9 oranında arttı. Fiyatlar yıllık bazda da yüzde 189,2 arttı.
İstanbul, Ankara ve İzmir’in konut fiyat endekslerindeki gelişmeler değerlendirildiğinde, Eylül ayında bir önceki aya göre, sırasıyla 4,6, 4,3 ve 5,8 oranlarında artış gözlendi. Endeks değerleri bir önceki yılın aynı ayına göre, İstanbul, Ankara ve İzmir’de sırasıyla yüzde 212,1, 196,0 ve 185,8 oranlarında artış oldu.
İstanbul’da ortalama konut fiyatı 3 milyon TL’yi aştı. Ortalama metrekare fiyatı 25 bin 714 TL’ye yükseldi. Ortalama metrekare fiyatı Ankara’da 11 bin 323, İzmir’de ise 18 bin 761 TL’ye yükseldi.
Konut fiyatlarının aşırı yükselmesi ise konut satışlarını doğal olarak düşürmektedir. TÜİK verilerine göre, Türkiye genelinde konut satışları Ekim ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 25,3 azalarak 102 bin 660 adet oldu. 2. el satışlar da yüzde 26,7 düştü. Böylece satışlar 4. ayda da düşüşünü sürdürdü.
Türkiye genelinde konut satışları Ekim ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 25,3 azalarak 102 bin 660 oldu. Konut satışlarında İstanbul 16 bin 987 konut satışı ve yüzde 16,5 ile en yüksek paya sahip oldu. Satış sayılarına göre İstanbul’u 8 bin 146 konut satışı ve yüzde 7,9 pay ile Ankara, 6 bin 323 konut satışı ve yüzde 6,2 pay ile Antalya izledi. Konut satış sayısının en az olduğu iller sırasıyla 30 konut ile Hakkâri, 42 konut ile Ardahan ve 69 konut ile Bayburt oldu.
Türkiye genelinde ipotekli konut satışları Ekim ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %52,7 azalış göstererek 13 bin 268 oldu. Toplam konut satışları içinde ipotekli satışların payı %12,9 olarak gerçekleşti. Ocak-Ekim döneminde gerçekleşen ipotekli konut satışları ise bir önceki yılın aynı dönemine göre %15,2 artışla 241 bin 869 oldu. Ekim ayındaki ipotekli satışların, 4 bin 260’ı; Ocak-Ekim dönemindeki ipotekli satışların ise 65 bin 37’si ilk el satış olarak gerçekleşti.
Kredi faizlerinin yüksek olması, kredili satışların azalmasında en büyük etkendir. Kaldı ki yükselen fiyatlar karşısında bankalar, kredivermekte ketum davranmakta, meblağın yüksek olması ise kredilerin geri dönüşümü konusunda endişeleri arttırmaktadır.
Türkiye genelinde diğer konut satışları Ekim ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 18,3 azalarak 89 bin 392 oldu. Toplam konut satışları içinde diğer satışların payı yüzde 87,1 olarak gerçekleşti.
Türkiye genelinde ikinci el konut satışları Ekim ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 26,7 azalış göstererek 69 bin 968 oldu. Toplam konut satışları içinde ikinci el konut satışının payı yüzde 68,2 oldu. İkinci el konut satışları Ocak-Ekim döneminde ise bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 7,6 artışla 815 bin 43 olarak gerçekleşti.
Yabancılara yapılan konut satışları Ekim ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 8,8 azalarak 5 bin 377 oldu. Ekim ayında toplam konut satışları içinde yabancılara yapılan konut satışının payı yüzde 5,2 oldu. Yabancılara yapılan konut satışlarında ilk sırayı 2 bin 123 konut satışı ile Antalya aldı. Antalya’yı sırasıyla bin 658 konut satışı ile İstanbul ve 490 konut satışı ile Mersin izledi. Ekim ayında Rusya vatandaşları Türkiye’den 2 bin 23 konut satın aldı. Rusya Federasyonu vatandaşlarını sırasıyla 498 konut ile İran, 310 konut ile Irak ve 216 konut ile Ukrayna vatandaşları izledi.
Yazar Zafer ÖZCİVAN‘ın Önceki Yazıları
İlginizi Çekebilir
2023 Yılında En Çok İlan Yayınlayan Sektörler Belli Oldu
Brezilya’nın Afrika’daki Varlığı
Angola’nın Çin Ziyareti ve Türkiye Angola’yı Neden Önemsemeli?