Barınma konusu, yaşam boyunca en başta gelen ihtiyaç faktörüdür. (Maslow’un ihtiyaç teorisi) Dolayısıyla hepimiz öncelikle bir konut sahibi olmayı ve huzur içinde yaşamayı arzularız.
Devam eden yüksek enflasyon nedeniyle kira ve konut fiyatlarındaki yükselme de ekonominin temel sorunları arasında yerini aldı. Hükümetin ortaya koyduğu “ilk evim ilk işyerim” projesine olan yoğun ilgi de konut edinme konusunda ülkemizin gerçeklerini ispatlama açısından önem taşımaktadır.
Enflasyon, sadece bizde değil, tüm dünya ülkelerinde sorun olmaya devam ediyor. Ancak Avrupa ülkelerinde yaşanan enflasyon oranı ile bizdeki enflasyon oranı kat kat fazladır. Üç yıldan uzun süreden bu yana devam eden korona virüs salgını hafiflemeye başlamışken sekiz ay önce başlayan Rusya Ukrayna savaşı ve bunun sonucunda savaşın olumsuz etkileri Avrupa ülkelerinde birtakım önlemler alınmasına sebep olmuştur. Bunlarda en önemlileri Rusya’nın uygulamakla tehdit ettiği doğalgaz ambargosu nedeniyle başta Hollanda olmak üzere tarım üretiminin aksaması ve sebze meyve ihtiyacının ülkemizden karşılanacağı ihtimalinin artmasıdır. Bu gelişme bizim için ihracatın artması yönünde olumludur ama iç piyasada da sebze meyve fiyatlarının yükselmesine sebep olabilir ve enflasyonun yüksek seyretmesi devam edebilir. İkinci konu ise savaştan etkilenmek istemeyen Rusya ve Ukrayna vatandaşlarının en ekonomik yaşam koşulları içeren ülkemizi seçmesi nedeniyle özellikle güney bölgelerimizde oluşan konut fiyatlarındaki artıştır. Geçtiğimiz günlerde Antalya’ya gittim ve bu konu hakkında yaptığım araştırmaları paylaşıyorum.
*Konut fiyatları 1+1 evlerde 15,-2 milyon TL, 2+1 konutlarda 2,5-3 TL, 3+1 konutlarda ise 4-5 milyon TL ye ulaşmış durumda. Fiyat aralığı ise lokasyona göre değişim göstermekte. Gayrimenkul danışmanlarının verdiği bilgiye göre şu sıralarda başvuruların %80 kadarı yabancılardan oluşmaktadır ve talep sürekli artmaktadır.
Kiralık konutlar ise astronomik seviyelere ulaşmış gözüküyor. 1+1 ler 12-13 bin, 2+1 ler 15-16 bin, 3+1 ler ise 15 ile 25 bin TL arasında ücretle kiraya verilebiliyor ve kiralık ev yok denecek kadar az miktardadır.
Yukarıda yazmaya çalıştığım fiyatlar karşısında kendi halkımızın koşulları da gün geçtikçe ağırlaşmaktadır. Özellikle güney bölgelerinde ekonomik sorunların başında barınma sorunu yer almaktadır. Son yapılan açıklamaya göre inşaat maliyet endeksi %120 olarak verilmiştir. Yani inşaat maliyetleri artışını sürdürmektedir ve bu da konut fiyatlarının yükselmesinin sebebidir.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) 2022 Ekim’e ilişkin Konut Satış İstatistiklerini açıkladı.
Buna göre, ekim ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 25,3 azalarak 102 bin 660 oldu. Konut satışlarında İstanbul 16 bin 987 konut satışı ve yüzde 16,5 ile en yüksek paya sahip oldu. Satış sayılarına göre İstanbul’u 8 bin 146 konut satışı ve yüzde 7,9 pay ile Ankara, 6 bin 323 konut satışı ve yüzde 6,2 pay ile Antalya izledi. Konut satış sayısının en az olduğu iller sırasıyla 30 konut ile Hakkâri, 42 konut ile Ardahan ve 69 konut ile Bayburt oldu.
Konut satışlarının azalmasında en büyük etken kredi maliyetlerinin yüksekliğidir. Politika faizinin düşmesine rağmen ucuz krediler bir türlü tüketiciye ve sanayiciye yansımamış, hükümet de bu konuda çeşitli önlemler almak durumunda kalmıştır.
Konut satışları ocak-ekim döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 6,7 artışla 1 milyon 159 bin 853 olarak gerçekleşti.
Türkiye genelinde ipotekli konut satışları ekim ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 52,7 azalış göstererek 13 bin 268 oldu. Toplam konut satışları içinde ipotekli satışların payı yüzde 12,9 olarak gerçekleşti. Ocak-ekim döneminde gerçekleşen ipotekli konut satışları ise bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 15,2 artışla 241 bin 869 oldu.
Türkiye genelinde ilk el konut satış sayısı, ekim ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 22,0 azalarak 32 bin 692 oldu. Toplam konut satışları içinde ilk el konut satışının payı yüzde 31,8 oldu. İlk el konut satışları Ocak-Ekim döneminde ise bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 4,8 artışla 344 bin 810 olarak gerçekleşti
Yabancılara yapılan konut satışları ekim ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 8,8 azalarak 5 bin 377 oldu.
Yabancılara yapılan konut satışları ocak-ekim döneminde ise bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 26,9 artarak 55 bin 21 oldu.
Ekim ayında Rusya Federasyonu vatandaşları Türkiye’den 2 bin 23 konut satın aldı. Rusya Federasyonu yurttaşlarını sırasıyla 498 konut ile İran, 310 konut ile Irak ve 216 konut ile Ukrayna yurttaşları izledi.
Ekonomist Zafer ÖZCİVAN’ın Önceki Yazıları
İlginizi Çekebilir
2023 Yılında En Çok İlan Yayınlayan Sektörler Belli Oldu
Brezilya’nın Afrika’daki Varlığı
Angola’nın Çin Ziyareti ve Türkiye Angola’yı Neden Önemsemeli?