Konut Fiyatları Yükselişi

Merkez Bankası (TCMB) Ağustos 2022 dönemine ilişkin Konut Fiyat Endeksi (KFE) verilerini açıkladı. Buna göre, KFE ağustosta bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 184,6 oranında arttı. Konut fiyatları temmuzda ise aylık bazda yüzde 8, yıllık bazda ise yüzde 173,8 artmıştı.

Barınma sorunu, özellikle dar ve sabit gelirli vatandaşlarımız için en önemli sorun özelliğini korumaktadır. Hükümetin açıkladığı “ilk evim ilk işyerim” projesine yapılan başvuru sayılarının yedi milyonu aşması bunun en somut ispatıdır. Özellikle büyük şehirlerimizde barınma sorununa çözüm olmak üzere başlatılan proje konut fiyatlarını durdurmaya yetmemiş gözüküyor. Projenin hayata geçirilmesi ile birlikte fiyatların düşme eğilimine gireceği tahmin edilmektedir.

Rusya Ukrayna savaşının devam etmesi ve Putin’in bazı bölgelerde olağanüstü hâl ilan etmesi, seferberlik başlatması ise ülkemize olan göçü arttırmış ve konut bedellerinin ve kira ücretlerinin astronomik seviyede yükselmesine neden olmuştur. Bir diğer konu ise başta ABD olmak üzere Avrupa ülkelerinin Rusya’ya yaptığı yaptırımlara karşılık Putin’in doğalgaz silahını ortaya çıkarıp Avrupa ülkelerine doğalgaz vermeyeceğini açıklaması, bunun için öne sürdüğü Rus rublesinin uluslararası arenada kullanımının kabul edilmemesi nedeniyle Avrupa ülkelerinde yaşanacak doğalgaz sıkıntısının oluşturabileceği olumsuz sonuçlara katlanmak zorunda olmayan bazı Avrupa ülkesi vatandaşların kışı hem ısınma hem de tatil amacıyla ülkemizde geçirmek istemelerinden dolayı konuta olan talep beklenmedik şekilde artmıştır. Hal böyle olunca özellikle güney bölgelerimize akın eden yurt dışından gelen vatandaşlar kira artışlarını beraberinde getirmişlerdir. Olayın bir başka yönü ise onların paralarının bizim yerli ve milli paramız karşısında değerli olmasıdır. Başka bir ifade ile kira artışları veya konut bedelleri onlar için problem değildir. Çünkü onların paraları bizden en az beş kat daha değerlidir ve harcamalarında tasarruf eğilimine gerek kalmamaktadır.

Öte yandan özellikle büyük kentlerimizde konut fiyatlarının ve kira bedellerinin yükselişini sürdürmesi, geçim sıkıntısı çeken birçok ailenin memleketlerine göç ettikleri izlenmektedir. Yaşadığımız ekonomik zorluklar özellikle dar ve sabit gelirli vatandaşların her geçen gün artan enflasyon karşısında alım güçleri düşmektedir ve sorun kısa vadede çözülemez gibi algılanmaktadır. Bir başka konu da İstanbul’da yaklaşık bir milyon sekiz yüz bin dairenin boş olduğu söylenmektedir. En azından bu boş evler kullanıma açılmalıdır.

Merkez bankası verilerine göre, en yüksek yıllık değişim yüzde 231,3 ile Antalya, Burdur, Isparta’da görüldü. Bunu yüzde 210,8 ile İstanbul izledi. En yüksek yıllık değişim gösteren diğer iller ise yüzde 196,4 ile Adana ve Mersin oldu. Türkiye’de bir konutun metrekare başı fiyatı ağustosta 15 bin 76 TL’ye yükseldi. Böylece 100 metrekare bir evin ülke genelindeki ortalama fiyatı 1,5 milyon TL’yi aştı. Türkiye’de bir konutun metrekare başı fiyatı temmuzda ise 13 bin 936 TL idi. Böylece 100 metrekarelik bir konutun fiyatı ülke genelinde ortalama 1 milyon 393 bin 600 TL olmuştu. İstanbul’da bir konutun metrekare başı fiyatı temmuzda 22 bin 590 TL iken ağustosta 24 bin 533 TL’ye yükseldi. Böylece, 100 metrekare bir daire fiyatı İstanbul’da 2,4 milyon TL’yi aşmış oldu.

İstanbul’da yeni konutlar yüzde 205,7; yeni olmayan konutlar ise yüzde 211,5 yükseldi. Ankara’da konut fiyatları ağustosta yıllık yüzde 193,5 arttı. Ortalama metrekare fiyatı da 10 bin 780 TL’ye çıktı. İzmir’de ise ağustos ayındaki yıllık artış yüzde 175,7 oldu. İzmir’de ortalama metrekare fiyatı da 17 bin 305 TL olarak kaydedildi.

Bahçeşehir Üniversitesi tarafından yapılan araştırmaya göre lüks konut fiyatlarındaki artış ile ucuz konut fiyatlarındaki artış oranı da karşılaştırıldı.

Buna göre, lüks konut fiyatları geçen yılın aynı ayına kıyasla haziranda yüzde 157,2 artmışken, artış oranı temmuzda yüzde 155,6’ya ve ağustosta da yüzde 153,5’e geriledi.

Ucuz konutlarda yıllık fiyat artışı geçen yılın aynı ayına kıyasla haziranda yüzde 163,1, temmuzda yüzde 178,6 ve ağustosta yüzde 186,3 oldu. Böylece, ortalama satılık konut metrekare fiyatı lüks konutlarda 34 bin 205 TL’ye, ucuz konutlarda ise 6 bin 601TL’ye yükseldi.

Hatırlatmak gerekirse, talep göstergesi haziranda yüzde 22,7, temmuzda ise yüzde 21,4 azalmıştı. Talep göstergesi ağustosta bir miktar yükselse de konut talebi mayıs ayındaki seviyesine kıyasla yüzde 37,9 daha düşüktür. Talep göstergesindeki bu büyük düşüşün konut piyasasında bir durgunluk emaresi olarak nitelendirilebileceğini belirtmek gerekir.