Yüzüncü Yılın Yatırımları

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın imzasını taşıyan 2023 Yılı Yatırım Programı’nda yer alan 3 bin 546’sı ana proje olmak üzere 10 bin 915 projeye toplam 454,2 milyar lira ödenek tahsis edildi.

Programda, merkezi yönetim bütçesi kapsamındaki kuruluşlar, KİT’ler, özelleştirme kapsamındakiler, döner sermayeli kuruluşlar ve sosyal güvenlik kuruluşlarının yatırım projeleri yer aldı. Mahalli idarelerin ise yalnızca dış krediyle finanse edilen projelerine programda yer verildi.

2023 Yılı Yatırım Programı, 11’inci Kalkınma Planı’nda bulunan temel politikalar, 2023-2025 Dönemi Orta Vadeli Program ve 2023 Yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı’nda öngörülen hedefler doğrultusunda hazırlandı.

Yatırım Programı’nda 11’inci Kalkınma Planı’ndaki öncelikli sektörlere yönelik kamu yatırımları öne çıktı.

Programda Yer Alan Projelere 454,2 Milyar Lira Ödenek

2023 yılında kamu kurumları tarafından yürütülecek 3 bin 546 ana proje olmak üzere, 10 bin 915 projeye toplam 454,2 milyar lira ödenek tahsis edildi.

2023 Yılı Yatırım Programı’nda kamu kurumları tarafından yürütülecek projelerin toplam tutarı yaklaşık 4,1 trilyon lira oldu. 2022’de 5 bin 86 projenin öngördüğü yatırımlar tamamlanırken 2023 Yılı Yatırım Programı’na 3 bin 607 yeni proje dahil edildi. Bu projelerin 978’i çok yıllık, 2 bin 629’u ise tek yıllık proje olarak yer aldı.

Program kapsamındaki yatırımların yüzde 62,2’sinin Merkezi Yönetim Bütçesi kapsamındaki kuruluşlar, yüzde 36’sının KİT’ler ve özelleştirme kapsamındaki kuruluşlar, yüzde 1,8’inin döner sermayeli kuruluşlar ve sosyal güvenlik kuruluşları tarafından gerçekleştirilmesi planlandı.

Proje bazında ödenek teklif ve tahsislerinde, devam eden projelerden en kısa sürede tamamlanabilecek projelere, yeni projelerde azami oranda seçici olunarak ekonomik ve sosyal katkısı en yüksek ve acil hizmet ihtiyacını karşılayabilecek yatırımlara öncelik verildi.

Yatırımdan En Yüksek Pay Ulaştırma ve Haberleşme ile Madenciliğe

2023 Yılı Yatırım Programı kapsamındaki yatırım ödeneğinden en yüksek payı yüzde 26,8 ile ulaştırma ve haberleşme sektörü yatırımlarının aldığı görüldü. Madencilik yatırımlarının payı yüzde 17,4, eğitim yatırımlarının payı 13,5, enerji yatırımlarının payı yüzde 9,8, tarım yatırımlarının payı yüzde 9,6 ve sağlık yatırımlarının payı yüzde 8,6 oldu.

İmalat, turizm, konut, içme suyu ve kanalizasyon, teknolojik araştırma, çevre gibi diğer sektörlerin toplam payı ise yüzde 14,3 olarak hesaplandı.

Merkezi Yönetim Bütçesi kapsamındaki kuruluşlardan en fazla yatırım ödeneği tahsis edilenler, 45,2 milyar lira ile Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı, 39,4 milyar lira ile Millî Eğitim Bakanlığı, 37,7 milyar lira ile Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü, 37 milyar lira ile Karayolları Genel Müdürlüğü, 32,7 milyar lira ile Sağlık Bakanlığı oldu.

KİT’lerde en fazla ödenek tahsis edilen kuruluşlar ise 76,6 milyar lira ile TPAO Genel Müdürlüğü, 28,3 milyar lira ile TCDD Genel Müdürlüğü, 17,1 milyar lira ile TEİAŞ Genel Müdürlüğü ve 14,3 milyar lira ile BOTAŞ Genel Müdürlüğü olarak sıralandı.

Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı’nın yatırımları içinde Gayrettepe-İstanbul Yeni Havalimanı, AKM-Gar-Kızılay, Başakşehir-Kayaşehir ve Halkalı-İstanbul Yeni Havalimanı metro hatları gibi projelerle kent içi ulaşım ön plana çıktı. Ulaştırma yatırımları çerçevesinde ayrıca Kayseri Havalimanı Terminal Binası ve Apron Yapımı ile Malatya Havalimanı Yeni Terminal Binası ve Mütemmim Tesisleri Yapımı projeleri için gerekli ödenek tahsis edildi.

2023 Yılı Yatırım Programı hazırlıklarında 11. Kalkınma Planında yer alan temel politikalar, 2023-2025 dönemi Orta Vadeli Programda yer alan politika ve öncelikler ile bütçe büyüklükleri dikkate alındı.

Yatırım Programında 11. Kalkınma Planı öncelikli sektörlerine yönelik kamu yatırımları öne çıkıyor.

Proje bazında ödenek teklif ve tahsislerinde, devam eden projelerden en kısa sürede tamamlanabilecek projelere, yeni projelerde azami oranda seçici olunarak, ekonomik ve sosyal katkısı en yüksek ve acil hizmet ihtiyacını karşılayabilecek yatırımlara öncelik verildiği görülüyor.

2023 yılında Yatırım Programında yer alan 3.546 adedi ana proje olmak üzere 10.915 adet projeye toplam 454,2 milyar TL ödenek tahsis edildi.

2023 yılı Yatırım Programında kamu kurumları tarafından yürütülecek projelerin toplam tutarı yaklaşık 4,1 trilyon TL olup söz konusu projelere tahsis edilen toplam ödenek miktarı 454,2 milyar TL’dir.

Program kapsamında 2023 yılında 3.546 adedi ana proje olmak üzere toplam 10.915 adet proje yürütülmesi öngörülüyor.

2022 yılında 5.086 adet projenin öngördüğü yatırımlar tamamlanmış olup 2023 Yılı Yatırım Programına 3.607 adet yeni proje dahil edildi. Bu projelerin 978 adedi çok yıllık, 2.629 adedi ise tek yıllık projedir.

2023 yılında Yatırım Programı kapsamında öngörülen 454,2 milyar TL’lik yatırımın yüzde 62,2’sinin Merkezi Yönetim Bütçesi kapsamındaki kuruluşlar, yüzde 36’sının KİT ve Özelleştirme Kapsamındaki Kuruluşlar, yüzde 1,8’inin ise Döner Sermayeli Kuruluşlar ve Sosyal Güvenlik Kuruluşları tarafından gerçekleştirilmesi programlandı.

Yatırım Programında Ödenek Tutarı İtibarıyla En Yüksek Payı Yüzde 26,8 ile Ulaştırma-Haberleşme Sektörü Aldı.
Yatırım Programında ulaştırma sektörü yatırımları için yüzde 145 artışla 121,7 milyar TL ödenek tahsis edildi. Ulaştırma yatırımları kapsamında Ankara-Sivas Yüksek Hızlı Tren projesi ile iki önemli şehir arasında seyahat süresinin iki saate düşürülmesini teminen yaklaşık 2,4 milyar TL, Ankara ile İzmir arasında yük ve yolcu taşımacılığının sağlanması amacıyla Ankara-İzmir Yüksek Standartlı Demiryolu projesine 4,4 milyar TL ödenek ayrılmıştır. Güney aksında yük ve yolcu taşımacılığında önemli bir paya sahip olacak Adana-Osmaniye-Gaziantep Yüksek Standartlı Demiryolu projesine yaklaşık ise 3,7 milyar TL ödenek sağlandı. Kentiçi ulaşımda Gayrettepe-İstanbul Yeni Havalimanı Metro Hattı, AKM-Gar-Kızılay Metro Hattı, Başakşehir-Kayaşehir Metro Hattı, Halkalı-İstanbul Yeni Havalimanı Metro Hattı büyük projeler olarak ön plana çıkmakta. Ulaştırma yatırımları çerçevesinde ayrıca, Kayseri Havalimanı Terminal Binası ve Apron Yapımı ile Malatya Havalimanı Yeni Terminal Binası ve Mütemmim Tesisleri Yapımı için yeterli ödenek tahsis edildi.

2023 yılında madenciliğe yüzde 239 artışla 78,9 milyar TL, enerjiye yüzde 87 artışla 44,6 milyar TL ödenek ayrılmış olup sektörde projeler bazında önemli gelişmelerin kaydedilmesi beklenmekte. Karadeniz’de keşfedilen 710 milyar m3’lük doğal gazın ilk olarak 2023 yılında hizmete sunulması amacıyla yürütülen Sakarya Doğal Gaz Sahası Geliştirme Projesi’nde çalışmalara hızla devam edilmekte olup projeye 55,4 milyar TL ödenek tahsis edildi. Ülkemizin doğal gaz arz güvenliği açısından kritik öneme sahip olan ve 2022 yılı sonunda hizmete alınan Kuzey Marmara Doğal Gaz Depolama Tevsii Projesinde kalan işlerin tamamlanabilmesi ile 2025 yılında devreye alınması öngörülen Tuz Gölü Doğal Gaz Yeraltı Depolama Projesinde yapım çalışmalarının yürütülebilmesi amacıyla yaklaşık 5,2 milyar TL ödenek tahsis edildi.

Köy Yaşam Merkezleri Projesine ise 1 Milyar TL Ödenek

Eğitim sektöründe, bireylerin kişilik ve kabiliyetlerinin geliştirilmesi, toplumun her kesiminin kaliteli eğitime eşit şartlarda erişmesi, 21. yüzyıl becerilerine sahip öğrencilerin yetiştirilmesi, okul öncesi eğitime erişimin artırılması ve öğretmenlerin ve okul yöneticilerinin mesleki gelişimlerinin desteklenmesi için temel eğitim yatırımlarına 2023 yılında yüzde 164 artışla 39,2 milyar TL ödenek tahsis edildi. Güvenli eğitim ortamlarının oluşması, beşeri sermayenin ekonominin ihtiyaçlarıyla uyumlu bir şekilde geliştirilmesi ve dezavantajlı okulların desteklenerek eğitimin her kademesinde niteliğin artırılması için başlatılan Ortaöğretimde 10.000 Okul Projesine 4 milyar TL, Köy Yaşam Merkezleri Projesine ise 1 milyar TL ödenek ayrıldı.

Tarım sektörüne 2023 yılında yüzde 134 artışla toplam 43,6 milyar TL ödenek tahsis edildi. Bu kapsamda, DSİ’nin Türkiye genelinde devam eden yatırımları için 2023 yılında yüzde 105 artışla toplam 37,7 milyar TL ödenek tahsis edildi. Tarımsal sulama yatırımlarına tahsis edilen 22,1 milyar TL ödenekle yaklaşık 191 bin hektar alanın sulamaya açılması planlanmakta. Ayrıca taşkın koruma projelerine de 6,5 milyar TL ödenek ayrıldı. İklim değişikliği ve nüfus artışına bağlı olarak belediye teşkilatı olan yerleşim yerlerinin artan içme suyu ihtiyacının karşılanması için ise 4,3 milyar TL ödenek ayrıldı.

Diğer taraftan, Orman Genel Müdürlüğü’ne 2023 yılında orman yangınlarıyla mücadele kapsamında 1,2 milyar TL ödenek tahsis edilmiş olup, bu çerçevede 20 adet küçük yangın tanker uçağı, 5 adet yangın söndürme uçağı ve 10 adet su atar genel maksat helikopter alımı çalışmaları yürütülecek. İklim değişikliğinin ormanlar üzerindeki etkisinin en aza indirilmesi, potansiyel yangın bölgelerinde veya yanan alanlarda karbon yutak alanlarının oluşturulması, yangına dirençli ormanların tesisine yönelik çalışmaların yürütülmesi amacıyla yaklaşık 6,4 milyar TL tutarına sahip İklime Dirençli Ormancılık Projesi uygulamaya konulacak.

Sağlıkta 8 Bin Yatak ve 230 Ünit Devreye Alınacak

Sağlık sektöründe fiziki altyapı, hizmete erişim ve hizmet kalitesinde sağlanan ilerlemenin daha da geliştirilmesi ve bölgesel farklılıkların azaltılması amacıyla Sağlık Bakanlığı’na yüzde 119 artışla tahsis edilen 32,7 milyar TL ile 2023 yılında 8.000 yatak ve 230 ünit hizmete alınacak. Ayrıca, 14.950 yatak kapasiteli 12 adet şehir hastanesinin yapımına devam edilecek.

Adalet hizmetleri sektöründe etkinliğin artırılması amacıyla 2023 yılı yatırım ödeneği yüzde 178 artışla 11,7 milyar TL olarak tahsis edildi.

Yatırımcı ve girişimcilere daha fazla yatırım yeri oluşturmak, üretim ve istihdamı artırmak amacıyla Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından yürütülen Organize Sanayi Bölgesi projeleri için yüzde 314 artışla 3,2 milyar TL, Küçük Sanayi Sitesi projeleri için ise yüzde 182 artışla 1,5 milyar TL ödenek sağlandı.

Ülkemizin Ar-Ge ve yenilik kapasitesinin artırılmasına yönelik 2023 yılında TÜBİTAK Ar-Ge destek programlarına ve enstitülerine yüzde 121 artışla 7,2 milyar TL ödenek tahsis edildi. Ayrıca yükseköğretimde kalitenin artırılması, fiziki imkanların geliştirilmesi, sağlık altyapısının iyileştirilmesi ve araştırma altyapısının güçlendirilmesine yönelik olarak üniversitelere yüzde 143 artışla 17 milyar TL yatırım ödeneği sağlandı.

2023 Yılı Kamu Yatırımlarının Sektörlere Göre Dağılımı

Türkiye Yüzyılı programı kapsamında 2023 yılında hayata geçirilmesi planlanan bazı dev projeler…

TOGG Yollarda Olacak

Elektrikli araç piyasasında küresel marka olma hedefiyle hayata geçirilen ve nesnelerin interneti altyapısına sahip olan Türkiye’nin yerli otomobili TOGG’u 2023 yılının Mart ayında yollarda görebileceğiz.

İlk Yerli Haberleşme Uydusu Fırlatılacak

Türkiye’nin yerli haberleşme uydusu Türksat 6A 2023 yılında uzaya fırlatılacak. Tamamen yerli ve milli imkanlarla geliştirildiği belirtilen Türksat 6A projesi 2014 yılında TÜBİTAK öncülüğünde başlatıldı ve sürece Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı, TUSAŞ, ASELSAN, CTECH ve TÜRKSAT A.Ş’nin katılımı sağlandı. Proje kapsamında uydunun yapısal, ısıl ve kimyasal itki alt sistemleri ve mekanik yer destek ekipmanlarından TUSAŞ sorumlu olacak.

Türksat 6A’nın yapımı ve entegre sistemleri tamamlandığında 2023 yılında SpaceX’e ait olan Falcon 9 roketiyle uzaya fırlatılacak. Uydunun ağırlığının 4.300 kg olduğu, 20 Ku-Bant alıcıverici (transponder) taşıdığı ve kullanım ömrünün 15 yıl olduğu bildiriliyor.

Milli Gözlem Uydusu İmece

Türkiye’nin metre altı çözünürlüğe sahip ilk yerli ve milli gözlem uydusu İmece’nin uçuş modeli testlerine başlandı ve önümüzdeki yıl o da yörüngesinde olacak.

Model Fabrikalar Açılacak

Başta KOBİ’ler olmak üzere imalat sanayi işletmelerinin verimlilik artışlarına önemli katkılar sunan Model Fabrikaların Eskişehir, Samsun, Trabzon, Kocaeli, Denizli ve Malatya’da açılışı gerçekleştirilecek.

Yeni Metro Hatları Açılacak

Yeni yılda metro çalışmaları da hız kesmeden devam edecek. Ankara AKM-Gar-Kızılay, İstanbul Gayrettepe-İstanbul Havalimanı ve İstanbul Başakşehir-Kayaşehir metro hatları hizmete sunulacak. Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Adil Karaismailoğlu, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda, Bakanlığının 2023 yılı bütçesi üzerindeki görüşmelerde milletvekillerinin soru ve eleştirilerini yanıtladı.

Bakanlığın son 20 yılda 183 milyar dolarlık yatırım yaptığını, bunun yaklaşık 37,5 milyar dolarlık kısmını Kamu Özel Sektör İşbirliği (KÖİ) ile gerçekleştirdiklerini bildiren Karaismailoğlu, bu projelerin yapımındaki iş birlikleri konusunda bazı milletvekillerinin eleştirilerinin kabul edilemez ve insafsızca olduğunu ifade etti.

Karaismailoğlu, Türkiye genelindeki altyapı ihtiyacının giderilmesi için bütçenin yeterli olmadığını bu nedenle kısa sürede söz konusu finansmanın sağlanması amacıyla projeleri KÖİ modeliyle hayata geçirdiklerini anlattı.

“Yapımı devam eden bütün metroları 2023 yılı içerisinde bitirip İstanbulluların hizmetine alacağız”

Bakan Karaismailoğlu, yüzde 65 demir yolu ağırlıklı bir yatırım dönemine girdiklerini belirterek, 4 bin 500 kilometre demir yolu ağı inşaatının devam ettiğini söyledi.

Konya-Karaman Hızlı Tren Hattı’nda şu anda yük ve yolcunun aynı anda taşınabildiğine dikkati çeken Karaismailoğlu, nisan ayında Sivas hattını açacaklarını, daha sonra Erzincan, Erzurum ve Kars’a kadar devam edeceklerini söyledi.

Karaismailoğlu, Aksaray’ı da demir yoluna bağlayacaklarını belirterek, “Şu anda yapımı devam eden Mersin, Adana, Osmaniye ve Gaziantep’e vardıktan sonra Urfa ve Adıyaman’a da devam edeceğiz.” ifadelerini kullandı.

Karaismailoğlu, İstanbul Havalimanı Metrosu’nun 300 metre mesafede olmasına yönelik gelen eleştirilere yönelik şunları söyledi:

“Metro istasyonu ile havalimanı arasına Yavuz Sultan Selim Köprüsü’nden geçecek olan hızlı tren istasyonu gelecektir. Bu 300 metrelik mesafe, içerisindeki yürüyen bantlarla en fazla 1,5 dakikada geçilecektir. Şu anda sinyal testleri bitiyor. Kağıthane-İstanbul Havalimanı Metro Hattı kısmını da önümüzdeki günlerde açacağız. Başakşehir-Çam ve Sakura Şehir Hastanesinde ise hedefimiz yıl bitmeden hizmete açmak. Diğer yapımı devam eden bütün metroları da 2023 içerisinde bitirip İstanbulluların hizmetine alacağız.”

“Aksaray-Ortaköy Yolu projesinde işler yoluna girdi”

Karaismailoğlu, sadece 2022 itibarıyla Antalya genelinde 21 bin 500 metrelik tünel yapıldığını ve şu anda yapımı devam eden 40 kilometrelik tünel olduğunu belirtti.

Aynı şekilde Phaselis Tüneli sayesinde yolun 2 kilometre kısaldığını aktaran Karaismailoğlu, Taşağıl-Derebucak yolunda 5 bin metre uzunluğundaki Demirkapı Tüneli’nin de bütün imalatlarının bittiğini ve burayı da en kısa zamanda Antalyalıların hizmetine sunacaklarını bildirdi.

Karaismailoğlu, Bitlis Çayı Viyadüğü’nü de yıl bitmeden hizmete açacaklarını belirterek, “Hangi bölgeye hangi proje ihtiyaçsa, maliyetine bakılmadan, gerekli mühendislik çözümleri yapılarak direkt yerinde uygulanıyor. Projede tam 56 bin ton çelik kullanıyoruz. Bu 2 Eyfel Kulesi demektir. Bitlislilerin ihtiyacıysa, bu yapılacaktır. Aynı diğer projelerimizde olduğu gibi.” diye konuştu.

Karadeniz Gazı Kullanılacak

Karadeniz gazını çıkarmak için çalışmalar yedi gün 24 saat kesintisiz sürüyor. Karadeniz Sakarya Gaz Sahası’nda üretilecek doğal gaz 2023’ün ilk çeyreğinde vatandaşın kullanımına sunulacak.

Dört Şehir Hastanesi Açılıyor

Bin 210 yataklı Kocaeli, 2 bin 60 yataklı İzmir Bayraklı, bin 875 yataklı Gaziantep, 610 yataklı Kütahya şehir hastaneleri vatandaşların hizmetine sunulacak.

İzmir Bayraklı Şehir Hastanesi

İzmir Bayraklı Şehir Hastanesi 633 bin metrekare alan üzerine inşa edilen ve 2 bin 60 yatak kapasiteli olacağı, 450 poliklinik, 54 ameliyathane ve 374 yoğun bakım odasından oluşan, dev bir sağlık yatırımı olacak.

İzmir Bayraklı Entegre Sağlık Kampüsü Projesi; 715 yataklı Genel Hastane, 424 yataklı Kadın Doğum ve Çocuk Hastalıkları Hastanesi, 380 yataklı Kardiyovasküler Cerrahi Hastanesi, 141 yataklı Onkoloji Hastanesi, 300 yataklı Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Hastanesi ve 100 yataklı Yüksek Güvenlikli Adli Psikiyatri Hastanesi ile Hastane Kampüsü’nü destekleyecek çeşitli fonksiyonları kapsamaktadır.

Yatak Kapasitesi: 2.060, Poliklinik Sayısı: 457, Tek Kişilik Oda: 1.060, Çift Kişilik Oda: 321, Ameliyathane Sayısı: 54, Yoğun Bakım Yatak Sayısı: 374 olacak.

İzmir Bayraklı ilçesinde yapımı devam eden İzmir Şehir Hastanesinin açılış tarihi, 2023 başı olarak belirlendi. Yatırım tutarı toplam 1 milyar 638 milyon TL olan ve 622 bin 530 metrekare arsa üzerinde, 573 bin 546 metrekare toplam inşaat alanına sahip…

Kocaeli Şehir Hastanesi

Kocaeli Şehir Hastanesi toplam 1.210 yataklı olarak inşa edilen entegre sağlık kampüsünde çalışmalar devam ediyor. Tamamlandığı zaman son teknolojiye sahip tıbbi cihazlarla, her branştan polikliniklerle, modern, konforlu hasta odaları ve uluslararası standartlarda üniteleri, ameliyathaneleri ile hizmet verecek. Sağlık kampüsünde 454 yataklı genel hastane, 275 yataklı kadın doğum ve çocuk hastanesi, 143 yataklı kalp damar hastanesi, 116 yataklı onkoloji hastanesi, 100 yataklı FTR ile 130 yataklı YGAP olmak üzere 6 hastane yer alacak. Kocaeli Şehir Hastanesi 2022 yılının haziran ayında açılması hedefleniyor.

Kocaeli Şehir Hastanesi 1 Ocak’ta açılması düşünülüyor, açılacak hastanede günde 15 bin kişiye hizmet verilebilecek.

Gaziantep Şehir Hastanesi

638.089 m2’lik alana kurulacak olan Gaziantep Şehir Hastanesi; 1.875 yatak kapasitesine sahip.

Ana Hastane Binası, Yüksek Güvenlikli Adli Psikiyatri Binası, Teknik Hizmetler Binası, Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Binası, 3.082 araç kapasiteli açık ve kapalı otopark ve İl Sağlık Müdürlüğü Binası kampüs içinde yer alacak yapılardır.

Yatak Kapasitesi: 1.875, Poliklinik Sayısı: 475, Tek Kişilik Oda: 872, Çift Kişilik Oda: 363, Ameliyathane Sayısı: 62 olacak.

Gaziantep Şehir Hastanesi 2023’te hizmete girebileceği söylendi.

Kütahya Şehir Hastanesi

2023 yılında açılması planlanan Kütahya Şehir Hastanesi 610 yataklı olacaktır. Toplam 150 bin metrekarelik alan üzerine yapılmakta olan Kütahya Şehir Hastanesinde odaların 159’unun tek kişilik, 136’sının ise çift kişilik olarak dizayn edildiği öğrenildi.

Hastane tamamlandığında 15 ameliyathanesi, 79 yoğun bakım yatağı, 13 diyaliz ve 14 kemoterapi koltuğu ile hizmet verecek.

Türkiye Enerji Üssü Haline Gelecek

Trakya’da kurulması planlanan doğal gaz merkezi için atılacak adımlar ile Türkiye bir enerji üssü haline gelecek. Türkiye’nin ilk yer altı doğalgaz tesisi olan Silivri Doğal Gaz Depolama Tesisi’nin kapasitesi artırıldı, 4 milyar 600 milyon metreküpe çıkarıldı. Dev tesis bu adımla, Avrupa’nın en büyük gaz depolama alanı haline geldi. Tesisin açılış töreninde konuşan Cumhurbaşkanı Erdoğan, günlük petrol üretiminin 100 bin varile çıkarılacağını belirterek, “Yeni keşifler için gece gündüz çalışıyoruz. Trakya enerjide merkez olacak” dedi.

Akkuyu Devrede

Türkiye ile Rusya arasında imzalanan hükümetler arası anlaşma kapsamında Mersin’in Gülnar ilçesine bağlı Büyükeceli bölgesinde yapımı devam eden Akkuyu Nükleer Güç Santrali’nin ilk ünitesi devreye alınacak.

Türkiye’nin ilk nükleer santralini yapacak olan Rus kamu nükleer enerji şirketi Rosatom’un Genel Müdür Yardımcısı Kirill Komarov, Akkuyu Nükleer Santrali için sismik çalışmaların tamamlandığını ve santralin 2023 yılında resmi olarak işletmeye alınacağını söyledi.

Türkiye ile Rusya arasında varılan mutabakat kapsamında Rusya, dört üniteden oluşacak toplam 4,800 MW kurulu güce sahip olacak Türkiye’nin ilk nükleer santralini 20 milyar dolarlık yatırımla Mersin Akkuyu’ya yapacak.

Reuters’ın sorularını yanıtlayan Komarov, Akkuyu’ya nükleer santral yapmak için Türk Hükümeti ile iki tarafın da çıkarına olan bir sistem üzerinde anlaştıklarını belirterek, “Çalışmalarımız takvim çerçevesinde ilerliyor. Herhangi bir gecikme söz konusu değil. Nükleer santralin kurulumu için gerekli olan belgeler denetim kuruluna sunuldu ve değerlendiriliyor. Bu sene elektrik üretim lisansı almayı planlıyoruz. Sahada tüm mühendislik etüd çalışmaları tamamladı, buna sismik değerlendirme de dahildir ki sismik değerlendirme yeniden yapıldı” dedi. Akkuyu Nükleer Santrali için taşocağı işletme lisansını aldıklarını, inşaata ancak bütün gerekli lisans ve izinler alındıktan sonra başlanabileceğini kaydeden Komarov, şöyle konuştu: “Denetim organına sunmuş olduğumuz belgelerin ne kadar sürede değerlendirileceğine bağlı olarak inşaata başlamak mümkün olacak. Bu senenin sonunda ön proje tamamlanacak ve sunacağız. 1.5 sene içinde bu proje değerlendirilecek; 2015’in ortasına kadar. Bu tasarım taslağını değerlendirecek olan Türk tarafı bunu daha önce yaparsa çalışmalara o zaman başlanacak. Nükleer santralin bir sene start up çalışması olacak, test çalışması yapılacak. Dolayısıyla nükleer enerjinin üretimi fiziki olarak 2023’de başlanacak.”

Projenin finansmanı için yerli bankalarla görüşme ihtiyacı olmadığını kaydeden Komarov, “Projenin finansmanını Rusya sağlayacak. İleride kredi bazlı çalışabiliriz ve Türk bankalarıyla da görüşebiliriz” dedi.

Yerli Katkı

Komarov, Akkuyu Nükleer Santrali’nin yapımında yerli şirketleri aktif şekilde sürece dahil ettiklerini kaydederek, “Halihazırda buna benzer anlaşmalarımız var. Şu anda 110 milyon dolarlık bir kontratımız var; yaklaşık 15 şirketle.” diyen Komarov, şöyle devam etti: “Türkiye’ye benzer nükleer güç üniteleri planlanıyor; Rusya’da dokuz adet, diğer ülkelerde 19. Sadece Türkiye’de değil başka ülkelerde de nükleer santral inşaa projelerinde Türk şirketlerinin yer alması söz konusu olabilir.” dedi.

Lityum Karbonat Tesisleri

Eskişehir Kırka’da 600 tonluk, Balıkesir Bandırma’da 100 tonluk, toplam 700 ton kapasiteli lityum karbonat üretim tesisinin kurulması çalışmaları ilerletilecek. Böylece yeşil dönüşümde önemli bir adım daha atılmış olacak.

Eti Maden İşletmeleri tarafından Balıkesir’in Bandırma ilçesinde hayata geçirilecek olan Lityum Karbonat, Lityum Fosfat ve Boraks Dekahidrat Üretim Tesisi’nin yatırım maliyetinin 90 milyon TL olması bekleniyor.

Kurulması planlanan Lityum Karbonat, Lityum Fosfat ve Boraks Dekahidrat Üretim Tesisi’nde, Bandırma Bor ve Asit Fabrikaları İşletme Müdürlüğü Fabrika Zayıf çözeltisinden lityum bileşiklerinin sentezlenmesi planlanırken lityum bileşiklerinin yanı sıra boraks dekahidrat ve su geri kazanılarak fabrika randımanlarının arttırılması sağlanacak. Gerçekleştirilecek yatırımın ardından tesiste lityum karbonat üretiminin yıllık 84 ton, lityum fosfat üretiminin yıllık 36 ton ve boraks dekahidrat üretiminin ise yıllık 10.000 ton olması hedefleniyor.

Lityum Karbonat, Lityum Fosfat ve Boraks Dekahidrat Üretim Tesisi’nde inşaat aşamasında 12 kişi, işletme aşamasında 12 kişinin istihdam edilmesi beklenirken tesisin; inşaat, kurulum ve montaj işlemlerinin 22 ayda tamamlanması, işletme süresinin ise 50 yıl olması planlanıyor.