Zafer ÖZCİVAN
Ekonomist
Maslow’un ihtiyaç teorisine göre insanlığın en temel ihtiyaçlarından biri de barınma ihtiyacıdır. Doğal olarak hepimizin yaşaması için bir yuvaya ihtiyacımız vardır. Yaklaşık bir yıldan bu yana kamuoyunda konut fiyatları ve kira bedelleri tüm ülkemizde gündem oluşturmaya devam ediyor.
Bir taraftan hükümet konut sorununu çözmeye yönelik birtakım adımlar atmıştır. Bundan birkaç ay önce konut kredileri %0,99 a düşürüldüğü zaman aynı gün fiyatlar %20 civarında artmıştı. Çünkü fiyatlara ulaşmak dar ve sabit gelirliler için mümkün değildi. Bu günlerde hükümet tarafından ilan edilen ve Cumhuriyet döneminin en büyük projesi olan ilk evim ilk işyerim projesine ilk 2 günde iki milyonun üstünde müracaat olmuştur. Söz konusu projenin konut ve kira fiyatlarını düşüreceği de ihtimal dahilindedir.
İstanbullu baz alırsak bir gerçeği de unutmamamız gerekir. Yaklaşık bir milyon sekiz yüz bin daire boş durmaktadır. Buna rağmen kiralık ev bulmak son drece zordur. Kira ücretleri ise astronomik şekilde yükselmiş İstanbul Kadıköy yakasında 8-10 bin TL’den düşük kiralık ev bulunmamaktadır.
Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi (BETAM), 2022 Ağustos’a yönelik Satılık Konut Piyasası Görünümü raporunu yayımladı.
Rapora göre, ülke genelindeki ortalama satılık konutların metrekare fiyatları ağustosta bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 198,7 arttı.
Buna göre, 2021 Ağustos’ta 4 bin 382 TL olan Türkiye geneli ortalama satılık konut ilan metrekare fiyatı 2022 Ağustos’ta 13 bin 91 TL’ye yükseldi.
Ancak fiyatlardaki artış hızının gerilediği; temmuzda bir önceki aya kıyasla 8,6 puan yükselen fiyat artış oranının, ağustosta 1,9 puan arttığı belirtildi.
Raporda, lüks konut fiyatlarındaki artış ile ucuz konut fiyatlarındaki artış oranı da karşılaştırıldı.
Buna göre, lüks konut fiyatları geçen yılın aynı ayına kıyasla haziranda yüzde 157,2 artmışken, artış oranı temmuzda yüzde 155,6’ya ve ağustosta da yüzde 153,5’e geriledi.
Ucuz konutlarda yıllık fiyat artışı geçen yılın aynı ayına kıyasla haziranda yüzde 163,1, temmuzda yüzde 178,6 ve ağustosta yüzde 186,3 oldu.
Böylece, ortalama satılık konut metrekare fiyatı lüks konutlarda 34 bin 205 TL’ye, ucuz konutlarda ise 6 bin 601TL’ye yükseldi.
Raporda, “Lüks konut fiyatlarındaki artış hızının Haziran’dan itibaren gerilemeye başlamasında yüksek fiyatlı evlere kredi verilmemesi düzenlemesinin etkili olduğu ve çok yüksek düzeylere ulaşan lüks konut fiyatlarının artık durgunluk dönemine girdiği düşünülebilir” ifadelerine yer verildi.
Raporda, bu konuya ilişkin şöyle denildi: “Nitekim, İstanbul’daki yıllık fiyat artış oranı geçen aya kıyasla 2,1 puan azalmıştır. Bu azalışın raporlarımızda incelediğimiz dönemdeki (2017 Eylül’den sonra) en yüksek düşüş olması dikkat çekicidir.”
Raporda, satılık konut arzının geçen aya kıyasla ülke genelinde yüzde 9,7 arttığını ve 689 bin 859’dan 756 bin 805’e yükseldiği belirtildi.
Böylece, İstanbul’da yüzde 9,2 artan konut arzı, 188 bin 927’den 206 bin 328’e çıkarken; Ankara’da yüzde 10,2 artarak 66 bin 605’ten 72 bin 816’ya, İzmir’de ise yüzde 14,2 artarak 41 bin 859’dan47 bin 810’a yükseldi.
“Konut talebi, haziran ve temmuz aylarındaki düşüşün ardından ağustosta bir miktar yükseldi. Konut talebi endeksi geçen aya kıyasla yüzde 2,3artarak 131,5 oldu” denilen raporda, talebe ilişkin şu bilgilere yer verildi:
“Bununla birlikte konut talebi geçen yılına ağustos ayına kıyasla yüzde 1 daha düşük. Ancak talep göstergesinin mayıstan itibaren aşağıya yönelmesi dikkat çekici.
Hatırlatmak gerekirse, talep göstergesi haziranda yüzde 22,7, temmuzda ise yüzde 21,4 azalmıştı. Talep göstergesi ağustosta bir miktar yükselse de konut talebi mayıs ayındaki seviyesine kıyasla yüzde 37,9 daha düşüktür.
Ekonomist Zafer ÖZCİVAN’ın Önceki Yazıları
İlginizi Çekebilir
İdeal Şantiye Kadrosu
Buluttan Bile Nem Kapan İnşaat Sektöründe Çevik Yönetim-XXI “Şirketiniz için nasıl bir gelecek tasarlıyorsunuz?”
Toplumsal Ayaklanmalarda Şantiye İşçisinin Oynayacağı Rol ve Etki