Zafer ÖZCİVAN
Ekonomist
Konumuz Avrupa’daki binaların durumu ama bizdeki durumu da ele almak zorundayız. Özellikle ülkemizin deprem bölgesi gerçeğini unutmamalıyız. Her deprem olmasından sonra birkaç gün gündemde kalan deprem gerçeği, alınacak önlemler, kentsel dönüşüm gibi konular olaydan kısa bir süre sonra unutulup gidiyor ve bir dahaki depreme kadar rafa kalkıyor.
Euronews’e göre Avrupa’da enerji krizi fiyatların yükselmesine yol açarken dar gelirli aileler de zorlanıyor. Birçok ülke, artan fatura yüküne karşı halka çeşitli destekler sunuyor. Avrupa Birliği (AB) ise enerji kaynaklarını çeşitlendirmek için politikalar geliştirirken kısa vadeli tedbirlerinden birisi ise tasarruf. Binaların izolasyonunun artırılması ve ısı kaybının önlenmesi de plandaki önemli başlıklar arasında.
AB ülkelerinde binaların yarısı 1970’den önce yapıldı. Yapıların oldukça eski olması ısı kaybını yükselten faktörlerden birisi. Tado firması Avrupa’da 11 ülkede evlerindeki ısı kaybını ölçtü. Araştırma Aralık 2019-Ocak 2020 tarihleri arasında gerçekleşti. 80 binden fazla evin dahil olduğu araştırmada her ülkede evlerde ortalama ısı kaybı hesaplandı. Bunun için evlerin içi 20, dışı ise 0 derece tutuldu. 5 saat evlerindeki ısı kaybı hesaplandı.
Araştırmaya göre evlerde ısı kaybının en fazla olduğu ülke 3 derece ile İngiltere; en az ise 0,9 derece ile Norveç oldu. Diğer ülkelerdeki ısı kaybı ise derece cinsinden şöyle: Belçika 2,9; Fransa 2,5; Hollanda 2,4; İspanya 2,2; İtalya 1,5; Avusturya 1,2; Danimarka 1,2; İsveç 1,2 ve Almanya 1.
Peki araştırmadaki evlerde iç ve dış ısı aynı olmasına rağmen ısı kaybındaki bu farklılık neden kaynaklanıyor? Şüphesiz en temel sebep binaların izolasyonu. Evlerdeki ısı yalıtımını etkileyen faktörlerin başında ise binaların yaşı geliyor. Çünkü bilimsel araştırmalara göre daha yaşlı binalarda izolasyon yok veya çok daha kötü.
AB Bina Veri Tabanına göre 2014 yılı itibariyle AB ülkelerindeki mesken binaların yüzde 23’ü 1945 yılından önce inşa edildi. 1945’ten önce inşa edilen konutların oranına bakıldığında zirvede yüzde 37 ile İngiltere; hemen arkasından da yüzde 34 ile Belçika geliyor.
1945’ten önce inşa edilen binaların oranının en düşük olduğu ülkeler ise yüzde 3 ile Kıbrıs ve yüzde 7 ile Yunanistan.
Bina Veri Tabanı bilgilerinden 1970 öncesi inşa edilen evlerin oranını da görmek mümkün. Buna göre İngiltere’de evlerin yüzde 62’si 1970’ten önce yapıldı. İsveç de yüzde 61 ile ikinci sırada. Yüzde 59 ile Almanya, Litvanya ve Danimarka sıralanıyor. Belçika da yüzde 58 ile takipte.
2014 yılı verilerine göre İngiltere’nin dahil olduğu 28 AB ülkesinde binaların yüzde 49’u 1970’ten önce inşa edildi. En düşük oran ise yüzde 13 ile Kıbrıs. Hemen üzerinde yüzde 31 ile Yunanistan ve İspanya geliyor.
1970 binalarda izolasyon için önemli bir dönemeç. Çünkü 1970’lerdeki petrol krizi sebebiyle Avrupa ülkelerinde ilk izolasyon düzenlemeleri çıkmaya başlamıştı. Bu tarihten sonra binalarda ısı kaybına karşı daha planlı tedbirler alınmaya başlandı.
1990’dan sonra inşa edilen binaların oranına bakıldığında ise yüzde 54 ile Kıbrıs zirvede. Bu oran İrlanda’da yüzde 45. En düşük oran ise yüzde 10 ile Litvanya ve yüzde 12 ile Slovakya’da.
Türkiye’de binaların ortalama yaşını gösteren kamuoyu açık veri setine ulaşamadık. Emlak sitelerinin ilanlara bakarak yaptığı çıkarımlar var. Hepsi Emlak’ın 2018’de açıkladığı rapora göre Türkiye’de binaların ortalama yaşı 8,5 olurken, bu oran İstanbul’da 10 sene oldu.
Ancak bu veriler emlak ilanlarındaki binaların yaşından yola çıkarak hesaplanmış. Bundan dolayı yaşlı binalarda satış oranı düşük olabileceğinden ortalama bina yaşının daha düşük olması beklenebilir.
Türkiye’de binalarda ısı yalıtımına dair çeşitli düzenlemeler bulunuyor, ancak ısı kaybına dair bir araştırmaya rastlayamadık.
Yazar Zafer ÖZCİVAN‘ın Önceki Yazıları
İlginizi Çekebilir
İdeal Şantiye Kadrosu
Buluttan Bile Nem Kapan İnşaat Sektöründe Çevik Yönetim-XXI “Şirketiniz için nasıl bir gelecek tasarlıyorsunuz?”
Toplumsal Ayaklanmalarda Şantiye İşçisinin Oynayacağı Rol ve Etki