Pasiv Ev-III “Dünya’dan Pasif Ev Örnekleri”

Semih Rüstem ÇALAPKULU

Makina Mühendisi

Kuzu Grup

1-) Hudson Pasif Ev Projesi (The Hudson Passive Project) – ABD

Hudson Pasif Projesi, BarlisWedlick Architects tarafından prototip olarak tasarlanmış ödüllü bir tasarımdır. New York Eyaletindeki ilk sertifikalı pasif ev olmuştur ve enerji verimliliğinde ulusal rekor kırmıştır.

Hudson Pasif Projesi, konut mimarisinin enerji tasarrufu potansiyelini gösteren yarının evi prototipi olan bir enerji tasarrufu projesidir. Tasarım, zanaat ve teknolojinin birlikte kullanıldığı bir projedir. Kırsal çevresiyle güzel bir uyum sağlayan üç yatak odalı, iki banyolu pasif bir evdir.

2-) Equinox Pasif Evi (The Equinox Passive House) – Bulgaristan

Doğa ile denge içerisinde olan küçük bir pasif evdir. Güneş hareketini izleyebilen ve çevre ile hassas bir etkileşime giren mütevazı ama sofistike bir mimari yapı ortaya konmuştur.

Güneyde muhteşem deniz manzarasına sahip ve güneş enerjisini bünyesine aktarırken kuzeyden gelen rüzgarlar ile de enerji üretimini desteklemektedir. Yerel bitkilerle oluşturulan yeşil çatı, tüm evi kaplayarak % 95 oranında peyzaj onarımı sağlar.

Geri dönüştürülebilen ve güneş panelleri ile entegre havalandırma sistemi pasif ısıtma ve soğutma sağlamaktadır. Yüzme havuzu, yaz aylarında güneş kolektörlerinden gelen ekstra gücü kullanmaktadır. Ayrıca yağmur suyunun toplanmasını ve atık suyun yeniden kullanılmasını zorunlu kılan bir sisteme de sahiptir. Küçük biyoaktif atık su arıtma ünitesi ile atıkları kuru biyo-kompost ve sulama suyuna dönüştürmektedir.

3-) Bambu Evi (Bambou House) – Fransa

Karawitz Mimarlık tarafından 2009 yapılan tasarım, enerji kaybını sınırlandırmak için kuzey tarafından kapatılan ve güneş ışığından yararlanmak için güneyde açılan çift yüzlü pencereleri olan ve enerji tasarrufu sağlayan bir tasarımdır.

Bu proje, Fransa’daki en iyi performansa sahip düşük tüketimli pasif ev olarak adlandırıldı. Ayrıca Fransa’daki PHI “Passivhaus Institut” sertifikasını alan ilk tasarım olma özelliğine de sahiptir.

4-) Ekolojik Bina (The Ecological Building)– Türkiye

PassivHaus ve LEED Platinium kriterlerine uygun olarak hayata geçirilen ve PassivHaus sertikası ile Türkiye’de bir ilk olma özelliği taşıyan Gaziantep Ekolojik Bina, asgari düzeyde karbon salınımı yapan ve yenilenebilir enerji sistemlerini kullanan bir örnek yapı olarak kente kazandırıldı.

Gaziantep Üniversitesi ile Gaziantep Büyükşehir Belediyesi’nin ortak çalışmalarıyla tamamlanan ve İpekyolu Kalkınma Ajansının desteğini alan bina, İnsan Kaynakları Merkezi olarak işlevlendirilirken, yenilenebilir enerji teknolojilerinin tanıtıldığı bir merkez olarak da kentlilerinin hizmetindedir.

Gaziantep Ekolojik Bina Projesi Türkiye’de PassivHaus sertikasına sahip ilk yapı olma özelliğini taşıyan ve LEED Platinium sertikasına aday “Gaziantep Ekolojik Bina”, Gaziantep Üniversitesi ve Gaziantep Büyükşehir Belediyesi’nin ortak yürüttüğü çalışmalarla 100.Yıl Atatürk Kültür Parkı içerisinde inşa edilmiştir.

İpekyolu Kalkınma Ajansı’nın desteğini alan ve İnsan Kaynakları Merkezi olarak işlevlendirilen Ekolojik Bina, ayrıca örnek bir yapı olarak, yenilenebilir enerjilerin anlatıldığı ve tanıtıldığı bir merkez olarak da hizmet vermektedir.

Sunum ve eğitim alanları;

Ekolojik Bina’nın içerisinde 60 kişilik bir konferans salonu bulunmaktadır. Enerji tasarrufu ve sürdürülebilir enerji kaynakları hakkında yeni fikirlerin paylaşılıp geliştirilebileceği bu alan dışında, binanın girişinde gerek turistlerin bilgi toplamaları, gerekse öğrencilerin çalışma alanı olarak kullanabilmeleri için bir bilgisayar odası, onun devamında ise esnek kullanım imkânı olan dinlenme, bekleme ve sergi alanı tasarlanmıştır. Yapı içerisindeki mevcut sistemler ise ziyaretçilere tanıtıcı filmler ve bina maketi üzerinden tanıtılmaktadır.

Ekolojik Bina’nın teknik özellikleri;

İhtiyacı doğrultusunda boyutlandırılmış olan Ekolojik Bina’nın inşasında kaynak kaybı ve atık oluşumu engellenmiş, kompakt mimari tasarımla gereğinden fazla enerji tüketiminin de önüne geçilmiştir. Binanın gereksinimlerine yönelik olarak, asgari düzeyde enerji sarfiyatına ihtiyaç duyan ve bu doğrultuda düşük karbon salınımını destekleyen çeşitli sistemler uygulanmıştır.

Binada kullanılan enerji nasıl sağlanmaktadır?

Güneş pilleri: Binada ihtiyaç duyulan tüm enerji, yapının bahçesinde bulunan güneş pillerinden sağlanmaktadır. Fotovoltaik adı verilen bu sistemler, güneş enerjisini elektrik enerjisine dönüştürmekte ve elde edilen enerji yapıya aktarılmaktadır.

Binanın ısıtma, soğutma ve havalandırması nasıl sağlanmaktadır?

Havalandırma ve ısı / nem dengesi sistemi: Yapıdaki “ısı geri kazanımlı havalandırma santrali” ile içerideki ısı, nem ve hava kalitesi ideal seviyede tutulurken, evdeki konfor şartları tam olarak gerçekleştirilmektedir. Bu sisteme destek amacıyla oluşturulan “Kanada Kuyusu” adı verilen bir uygulamayla, toprağın 1.70 metre altında tesis edilen borularla kışın sıcak, yazın serin hava havalandırma sistemine taşınmaktadır.

Sudan suya ısı pompası sistemi: Ekolojik Bina’da gerçekleştirilen bir diğer uygulama da “Isı Pompası” sistemidir. Bu sistemde, derin kuyulardan pompalar vasıtasıyla emilen su ısı pompasına gönderilmekte, enerjisi alınan su tekrar deşarj kuyusuna boşaltılmaktadır. Isı pompası kullanılarak yazın soğuk su (7/12˚C) ile soğutma, kışın ise (55/45˚C) sıcak su ile ısıtma sağlanmaktadır.

Bina kabuğu yerden ısıtma, serinletme ve havalandırma santralleri yardımıyla 12 ay boyunca ideal sıcaklık, nem ve hava kalitesinde tutulmaktadır.

Yalıtım: Ekolojik Bina’nın en önemli özelliği, yüksek seviyede ısı yalıtımı sağlayarak enerji gereksinimini minimum seviyeye indirmesidir. Yapının dış kabuğunu sarmalayan 40 cm kalınlığındaki “cam yünü ısı yalıtım levhaları” bina içerisindeki ısıyı dengede tutmaktadır.

3’lü pencere sistemi: Binada uygulanmış olan ısı geçirgenlik katsayısı düşük olan 3 camlı pencere sistemleriyle de ısı kaybının önüne geçilmektedir.

Düşük enerji sarfiyatlı aydınlatma sistemleri nelerdir?

Bina konumu / ışıktan etkin yararlanma: Yapı, doğal ışıktan en yüksek düzeyde yararlanılması amacıyla, güneye bakan bir konumda inşa edilmiştir.

Cephe duvarındaki açıklıklar: Binanın güney cephesine yönelik olarak tasarlanmış geniş pencerelerle gün ışığından yüksek verim alınması planlanmıştır.

Led aydınlatmalar: Binadaki yapay aydınlatma elemanlarında ise enerji tüketimini minimum düzeyde tutan Led aydınlatma armatürleri kullanılmaktadır.

Suyun etkin kullanımı nasıl sağlanmaktadır?

Bina bahçesindeki yağmur suyu depolama ve su arıtma sistemleriyle, suyun etkin kullanımı sağlanmıştır. Gri suların yeniden kullanılması amacıyla tasarlanan arıtma sistemiyle geri kazanılan su, klozet rezervuarlarında; yağmur suları da peyzaj sulamasında kullanılmaktadır. Düşük debili, basınçlı armatürler ve susuz pisuar kullanımı ile de su tasarrufu sağlanmaktadır.

“Yeşil Çatı” sistemi nedir?

Ekolojik Bina projesinde, çevre dostu yapı çözümlerinden biri olan “Yeşil Çatı” sistemi uygulanmıştır. “Yeşil Çatı” kısaca, bina çatısına klasik kaplama malzemelerinin yerine, izolasyon ve yalıtım malzemeleri ile desteklenmiş yeşil bitki ve çiçeklerin ekilmesiyle oluşturulmaktadır.

Bu sistem, bina içerisindeki nem miktarının ve karbon salınımı düzeyinin dengelenmesine de katkıda bulunmaktadır

Sonuç olarak; Ağırlıklı olarak Almanya, Avusturya gibi kuzey Avrupa ülkelerinde uygulanan ve daha çok soğuk iklim bölgesine uygun tasarım kriterleri geliştirilerek oluşturulmuş pasif evler enerji etkin tasarım parametreleriyle, uygulandığı ülkelerde oldukça yüksek enerji performansı sağlamaktadır.

Pasif ev kavramı yüksek ısı yalıtımı, ısı köprüsüz tasarım, hava sızdırmaz yapı, ısı yalıtım direnci yüksek pencereler ve yüksek verimlilik özelliğine sahip ısı geri kazanımlı yapma havalandırma sistemi ilkelerinden oluşmaktadır.

Pasif ev kavramı, ülkemizin yenilenebilir enerji potansiyeli düşünüldüğünde binalarda yüksek enerji verimliliği elde edilerek ülkemizin enerji kaynaklarının korunması ve çevre kirliliğinin önlenmesi açısından büyük önem taşımaktadır.

Ülkemiz iklimsel bölgeleri, iklimsel ihtiyaçlar, yenilenebilir enerji potansiyeli temel alınarak geliştirilecek enerji ve maliyet etkin seçenekler ile oluşturulabilecek pasif ev standartlarının ülkemiz gündeminde büyük bir yeri olan enerji etkinliği çalışmalarına önemli bir destek sağlayacağı açıktır.

( Magic Mechanic Meetings^© yazı dizisi devam edecek… )

2-) Pasif Ev

3-) Pasif Ev (Passive House) Nedir?